Tegengas zegt stellig dat er geen nood is aan nieuwe gascentrales en de kerncentrales toch dicht kunnen. Dit verzinnen we niet zelf, maar we baseren ons op de rapporten van de CREG, de energieregulator van Belgie. Het is nogal een technisch verhaal maar hieronder leggen we het stap voor stap uit.
Er is wettelijk vastgelegd dat er een probleem is met de leveringszekerheid als de LOLE factor (Loss of Load Expectation) hoger is dan 3 uur. Onderstaand grafiekje (p.24 van dit rapport) vat goed samen waarom Elia en de CREG van mening verschillen over of er nu een probleem is met de leveringszekerheid of niet. Dat heeft te maken met klimaatverandering.
Elia rekende in haar rapport uit 2019 met data die 33 jaar terug gaan, inclusief de extreem koude winters van 1984-1986 (de blauwe balkjes). De CREG adviseert om slechts 20 jaar terug in de tijd te gaan omdat vanwege klimaatverandering dit soort extreem koude winters erg onwaarschijnlijk zijn geworden (de grijze balkjes).
Uit deze grafiek wordt duidelijk dat wanneer 20 jaar wordt teruggekeken, iets wat alle energieregulatoren in de ons omringende landen doen, de LOLE in 2030 2,9 uur is en dus onder de wettelijke grens van 3 uur blijft. Er is met andere woorden geen nood aan nieuwe capaciteit om de leveringszekerheid te garanderen.
Dit jaar publiceerde Elia een nieuwe adequacy studie. Deze studie houdt wel rekening met klimaatverandering maar gebruikt een andere methode dan wat de CREG voorstelt in haar rapporten uit 2019. Daardoor is een directe vergelijking met bovenstaande grafiek wat lastig.
Elia rekent in dit rapport met 2 scenario’s, het EU-base en het EU-safe scenario. In beide scenario’s is de hoeveelheid extra capaciteit die nodig zou zijn – en via een CRM veiling gegarandeerd zou moeten worden – lager dan de 3,7 GW die voorzien is in de T-4 veiling die deze week plaatsvindt (2,3 GW) en T-1 veiling in 2024 (1,4 GW) tesamen.
- In het Base scenario gaat het om 1,7 GW (p.199) nieuwe, niet-rendabele capaciteit. Aangezien er 1,4 GW geveild gaat worden in de T-1 veiling in 2024 blijft er in dit scenario maar 0,3 GW over voor de T-4 veiling:
- In het Safe scenario gaat het om nieuwe, niet-rendabele 2,4 GW (p.205) er blijft er na aftrek van de 1,4 GW voor de T-1 veiling maar 1 GW over voor de T-4 veiling:
De conclusie dat het in het huidige CRM veel meer capaciteit wordt geveild dan noodzakelijk wordt ook bevestigd door Greenpeace, BBL en IEW, zie dit persbericht. De CREG heeft nog geen rapport gepubliceerd in reactie op deze nieuwe studie van Elia.
Daarbovenop zijn er nog een aantal argumenten waarom de adequacy study van Elia een grove overschatting is van de benodigde capaciteit:
- Het Safe-scenario houdt rekening met uitval van kernreactoren in Frankrijk, een aspect dat wettelijk buiten het bereik van het huidige CRM-mechanisme valt.
- Elia gaat uit van een constant stijgende elektriciteitsvraag en houdt geen rekening met de langdurige impact van de covid-crisis, waardoor onze elektriciteitsvraag (zelfs door toenemende elektrificatie) eerder zal stagneren, iets waar de netbeheerders in de ons omringende landen wel vanuitgaan.
- De ambitie voor duurzame energie, energiebesparing en energie-efficiëntie kan en moet nog verder omhoog.
Dan tot slot nog over de tijdelijkheid van de te bouwen gascentrales. Er is geen enkele wettelijke garantie dat deze centrales na enkele jaren worden stilgelegd of ‘groener’ gaan produceren:
- de subsidies die verleend gaan worden via het CRM zullen voor 15 jaar worden vastgelegd.
- de omgevingsvergunningen die worden verleend voor de nieuwe gascentrales zijn voor onbepaalde tijd. De vergunningen gaan uit van een maximaal aantal draaiuren, en dus uitstoot, van deze centrales.
- de economische levensduur van een gascentrale is 20-30 jaar.
- de voorwaarden die aan het CRM worden gekoppeld vereisen pas in 2050 klimaatneutraliteit zonder expliciet te zijn over de eisen aan de ‘tussentijdse doelstellingen’ in 2035 en 2045. Zie dit document op p.55).